ความสำคัญของวันไหว้ครู และพิธีไหว้ครูที่โรงเรียน
ทุกปีในเดือนมิถุนายน วึ่งปีนี้ก็ตรงกับวันที่ 13 มิถุนายน 2567 เป็นช่วงเวลาที่นักเรียน นักศึกษา ได้มีโอกาสแสดงความเคารพและระลึกถึงพระคุณของครูผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาความรู้ ในพิธีไหว้ครูอันทรงคุณค่า ซึ่งมีความหมายและความสำคัญมากยิ่งกว่าเพียงแค่พิธีกรรมประเพณี
ความเป็นมาและความสำคัญของวันไหว้ครู
“ครู” มีความหมายว่า ผู้ที่ทำหน้าที่ถ่ายทอดความรู้และอบรมสั่งสอนศิษย์ ซึ่งนับเป็นภาระหน้าที่ที่หนักหนาสาหัสไม่น้อย ครูจึงเป็นบุคคลสำคัญรองจากพ่อแม่ที่ศิษย์ควรแสดงความกตัญญูกตเวทิตา เพราะหากไม่มีครูแล้ว สรรพวิชาต่างๆ ก็คงสูญหายไปจากโลก การไหว้ครูจึงเป็นประเพณีสำคัญที่แสดงถึงความเคารพและระลึกถึงพระคุณของครูผู้ประสิทธิ์ประสาทความรู้ให้แก่ศิษย์
ความหมายของดอกไม้ในวันไหว้ครู 2567
โดยปกติสถานศึกษามักจัดพิธีไหว้ครูขึ้นในวันพฤหัสบดี สัปดาห์ที่ 2 หรือวันใดวันหนึ่งในราวเดือนมิถุนายนดอกไม้ที่ใช้ในการไหว้ครู ในพิธีไหว้ครูนับตั้งแต่สมัยก่อน จะใช้ดอกไม้ในการทำพาน ซึ่งดอกไม้ความหมายในการระลึกคุณครู ได้แก่
หญ้าแพรก สื่อถึง เป็นหญ้าที่เติบโตเร็วและทนต่อสภาพดินฟ้า อากาศ ทนต่อการเหยียบย่ำ ซึ่งเปรียบเสมือน คำดุด่าของครูบาอาจารย์ เมื่อได้รับการสั่งสอนก็พร้อมจะเรียนรู้ เหมือนดังหญ้าแพรกที่แม้บางครั้งจะเหี่ยวเฉาไป แต่เมื่อใดที่ได้รับน้ำก็พร้อมจะเติบโตทันที
ดอกเข็ม สื่อถึง สติปัญญาเฉียบแหลม เหมือนชื่อของดอกเข็ม
ดอกมะเขือ สื่อถึง มะเขือนั้นจะคว่ำดอกลงเสมอเมื่อจะออกลูก แสดงถึงนักเรียนที่จะเรียนให้ได้ผลดีนั้นต้องรู้จักอ่อนน้อม ถ่อมตน เป็นคนสุภาพเรียบร้อย เหมือนมะเขือที่โน้มลง และดอกงอกงามได้อย่างรวดเร็ว
ข้าวตอก สื่อถึง ความรู้ที่แตกฉาน เพิ่มพูนอย่างรวดเร็ว เหมือนลักษณะของข้าวสาร เปรียบได้กับการที่ครู “คั่ว” นักเรียนคนใดคนหนึ่ง กล่าวคือ “คั่ว”คือการเคี่ยวเข็ญ ว่ากล่าวตักเตือน อบรมสั่งสอนนั่นเอง วิชาความรู้ของนักเรียนเหล่านั้นจะ “แตก”ฉานสามารถนำมาใช้ในการดำรงชีวิตประจำวันได้
พิธีไหว้ครูในโรงเรียนและความหมายของดอกไม้ไหว้ครู
สถานศึกษามักจัดพิธีไหว้ครูขึ้นในวันพฤหัสบดีสัปดาห์ที่ 2 หรือในราวเดือนมิถุนายน โดยใช้ดอกไม้ที่มีความหมายสื่อถึงความหมายของครู เช่น หญ้าแพรก สื่อถึงการรับการสั่งสอนด้วยความพร้อม, ดอกเข็ม สื่อถึงสติปัญญาเฉียบแหลม, ดอกมะเขือ สื่อถึงความอ่อนน้อมถ่อมตน และข้าวตอก สื่อถึงความรู้ที่แตกฉานเพิ่มพูนอย่างรวดเร็ว เป็นต้น ในพิธีไหว้ครู ศิษย์แสดงความเคารพ ยอมรับนับถือครูผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาความรู้ และพร้อมใจกันปวารณาตัวรับการถ่ายทอดวิชาด้วยความวิริยะอุตสาหะ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายการศึกษาตามที่ตั้งใจไว้ อันเป็นการธำรงรักษาวิทยาการและความดีงามให้สืบทอดต่อไป
ดังนั้น วันไหว้ครูจึงมิใช่เพียงพิธีกรรมประเพณี หากแต่เป็นการแสดงความกตัญญูกตเวทิตาต่อครูผู้ทรงคุณค่า ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการพัฒนาและเติบโตของบุคคล ทั้งในด้านความรู้ ความคิด และความประพฤติ อันจะนำไปสู่ความเจริญก้าวหน้าในชีวิตต่อไป
